Language/Iranian-persian/Culture/Lesson-23:-Persian-civilization-and-ancient-history/vi
Các nền văn minh sớm nhất trên cao nguyên Iran[sửa | sửa mã nguồn]
Cao nguyên Iran, còn được gọi là Cao nguyên Iran (Iran Plateau), từ lâu đã là nơi định cư của các nền văn minh cổ đại. Những nền văn minh này đã đóng góp rất nhiều cho sự phát triển văn hóa và kinh tế của khu vực này. Hãy cùng tìm hiểu về ba nền văn minh sớm nhất trên cao nguyên Iran:
Nền văn minh Elam[sửa | sửa mã nguồn]
Nền văn minh Elam (có thể đọc là "I-lam") được thành lập khoảng 3000 năm trước Công nguyên, trên vùng đất nằm giữa sông Karun và sông Karkheh ở phía tây nam Iran ngày nay. Nền văn minh này đạt đến đỉnh cao vào thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên và bị xâm lược bởi người Assyria và người Babylon. Sự đóng góp lớn nhất của nền văn minh Elam có lẽ là văn hóa kiến trúc, với những công trình như Tạmiên và Susa.
Đế quốc Achaemenid[sửa | sửa mã nguồn]
Đế quốc Achaemenid (có thể đọc là "A-kha-mê-nít") được thành lập bởi Cyrus Đại đế vào năm 550 trước Công nguyên, và kéo dài đến năm 330 trước Công nguyên, khi Alexander Đại đế xâm lược và đánh bại đế chế này. Đế quốc Achaemenid là một trong những đế chế lớn nhất và quyền lực nhất trong lịch sử. Chính quyền của đế chế này được tổ chức rất tốt và có hệ thống quản lý đất đai và thuế. Đặc biệt, đế chế này có hệ thống đường giao thông và bưu điện rất phát triển, giúp cho việc quản lý và điều hành đế chế được dễ dàng hơn.
Đế quốc Parthia[sửa | sửa mã nguồn]
Đế quốc Parthia (có thể đọc là "Pa-thi-a") được thành lập vào năm 247 trước Công nguyên và kéo dài đến năm 224 sau Công nguyên, khi bị xâm lược bởi đế chế Sassanid. Đế quốc Parthia được biết đến với sự phát triển của nghệ thuật chiến tranh Parthia, một phương pháp chiến đấu đặc biệt được sử dụng bởi quân đội của đế chế này. Ngoài ra, đế chế này còn đóng góp rất nhiều cho văn hóa và nghệ thuật, với những công trình như cung điện Hatra và đền thờ Mithra.
Bảng chữ cái Ba Tư Iran[sửa | sửa mã nguồn]
Bảng chữ cái Ba Tư Iran là bảng chữ sử dụng để viết các ngôn ngữ Ba Tư Iran như tiếng Ba Tư, tiếng Pashto và tiếng Kurdish. Bảng chữ cái này được phát triển từ chữ cái Arập, và hiện nay được sử dụng phổ biến trong các văn bản, sách báo và tài liệu học thuật. Dưới đây là bảng chữ cái Ba Tư Iran:
Iranian Persian | Phiên âm | Tiếng Việt |
---|---|---|
الف | "a" | a |
ب | "be" | b |
پ | "pe" | p |
ت | "te" | t |
ث | "se" | s |
ج | "jim" | j |
چ | "ch" | ch |
ح | "he" | h |
خ | "kh" | kh |
د | "dal" | d |
ذ | "zal" | z |
ر | "re" | r |
ز | "ze" | z |
ژ | "zhe" | zh |
س | "sin" | s |
ش | "shin" | sh |
ص | "sad" | s |
ض | "zad" | z |
ط | "ta" | t |
ظ | "za" | z |
ع | "ein" | ' |
غ | "ghain" | gh |
ف | "fe" | f |
ق | "ghaf" | gh |
ک | "ke" | k |
گ | "gaf" | g |
ل | "lam" | l |
م | "mim" | m |
ن | "nun" | n |
و | "vav" | v |
ه | "he" | h |
ی | "ye" | y |
Tổng kết[sửa | sửa mã nguồn]
Trên đây là những kiến thức cơ bản về ba nền văn minh sớm nhất trên cao nguyên Iran và bảng chữ cái Ba Tư Iran. Hy vọng bài học này giúp bạn hiểu thêm về lịch sử và văn hóa của khu vực này.
bài học khác[sửa | sửa mã nguồn]
- Khóa học từ 0 đến A1 → Văn hóa → Bài học 11: Lễ hội và kỷ niệm Ba Tư Iran
- Khoá học 0 đến A1 → Văn hóa → Bài học 16: Thơ và văn học cổ điển Ba Tư
- Khoá học 0 đến A1 → Văn hóa → Bài học 24: Lịch sử hiện đại và các vấn đề đương đại
- Khóa học 0 đến A1 → Văn hóa → Bài học 10: Phong cách và sự hiếu khách Ba Tư
- Khoá học 0 đến A1 → Văn hóa → Bài học 17: Điện ảnh và âm nhạc Ba Tư